Wat zijn waterstofdagers?
Waterstof kan worden gebonden aan andere stoffen, om zo waterstofdragers te maken. Dit zijn stoffen als bijvoorbeeld ammoniak en Liquid Organic Hydrogen Carriers (LOHC's). Deze dragers zijn vooral handig voor transport en opslag: ze zijn namelijk makkelijker te vervoeren dan gasvormige waterstof, omdat ze minder ruimte innemen voor dezelfde energiehoeveelheid.
De visie ondersteunt bij de keuzes die het kabinet de komende jaren maakt over de rol van waterstofdragers in de energie- en grondstoffentransitie. De visie gaat over opslag, omzetting en/of transport van waterstofdragers voor eindgebruik in Nederland en andere Europese landen, vooral Duitsland. Transport door Nederland is een belangrijk onderwerp daarin. Als Nederland de waterstofdragers zelf maakt in plaats van invoert uit het buitenland, nemen EZK en IenW dat deel van de keten ook mee in de visie.
Inhoud visie
De visie gaat specifiek in op:
-
De voor- en nadelen van verschillende ketens voor waterstofdragers.
-
De verwachte technische, maatschappelijke en economische ontwikkelingen rondom waterstofdragers richting 2035 en 2050, inclusief voor- en nadelen.
-
Sturingsmogelijkheden voor het transport, de opslag en/of het omzetten van waterstofdragers. Hierbij is aandacht voor 4 vervoersmogelijkheden: over de weg, via spoor, water of buisleidingen.
“Het is belangrijk dat we niet alleen kijken naar feiten en cijfers, maar ook rekening houden met de maatschappelijke perceptie. Met het oog op onder andere het draagvlak voor de bredere energie- en grondstoffentransitie.” - Jeroen van Bochove, projectleider (EZK)
Ook onderdeel van dit project, is een herijking van het bestaande beleid voor transport van vooral ammoniak over het spoor. Dit betekent dat de ministeries opnieuw bepalen aan welke normen het beleid moet voldoen. Verder ontwikkelen ze een veiligheidsrichtsnoer voor waterstofdragers, voordat er nieuw beleid is. Dit geeft al op korte termijn praktische richtlijnen voor het veilig omgaan met waterstofdragers.
Onderzoeken
Er zijn 2 onderzoeken die voor dit project ondersteunende informatie opleveren:
- Een Maatschappelijke Kosten-Baten Vergelijking (MKBV), uitgevoerd door Berenschot & Arcadis, in opdracht van IenW. Dit onderzoek vergelijkt ammoniak en Liquid Organic Hydrogen Carriers (LOHC’s) met elkaar. Het onderzoek was in maart klaar.
- Een Multi-Criteria Analyse (MCA), uitgevoerd door Stratelligence in opdracht van EZK. Dit onderzoek vergelijkt 7 verschillende waterstofdragers met de publieke belangen van het National Programma Energiesysteem (NPE). Het onderzoek is naar verwachting in mei klaar.
“Dit is de eerste keer dat de publieke belangen in de energie- en grondstoffentransitie ten opzichte van elkaar worden gewogen en vertaald in beleid. Echt pionierswerk dus.” – Jos Benner, projectleider (IenW)
Stakeholderbijeenkomsten
EZK en IenW vinden het belangrijk om belanghebbenden bij de visie te betrekken. Er is namelijk veel (en voor een deel tegenstrijdige) informatie over waterstofdragers beschikbaar. Daarnaast zijn er veel belangen die soms lastig te combineren zijn, zoals economische groei in relatie tot milieu-impact. Tot slot heeft het onderwerp veel raakvlakken met andere beleidsterreinen. Denk bijvoorbeeld aan ruimtegebruik, omgevingsveiligheid en industriebeleid.
De ministeries betrekken belanghebbenden onder andere via één-op-één gesprekken. Daarnaast staan er 4 gezamenlijke stakeholderbijeenkomsten op de planning, waarvan 2 al zijn geweest.
Bijeenkomst op 24 januari 2024 in Utrecht
Tijdens de eerste bijeenkomst waren zo’n 55 belanghebbenden aanwezig, waaronder vertegenwoordigers van overheden, brancheverenigingen, marktpartijen en kennisinstellingen. EZK en IenW gaven een toelichting over de aanleiding van de visie, het bestaande beleid en de (eerdere) onderzoeken. Daarnaast gingen ze in op het project, inclusief de procesaanpak en de (proces)afstemming met de belanghebbenden. Tot slot gaven ze uitleg over de MCA en het veiligheidsrichtsnoer.
Bijeenkomst op 6 februari 2024 in Amersfoort
Tijdens de 2e bijeenkomst kwam een groep van ongeveer 60 belanghebbenden bij elkaar. Ze bespraken hier de conceptresultaten van de MKBV Waterstofdragers.
Toekomstige stakeholdersessies
Op 24 april vindt de 3e stakeholderbijeenkomst plaats. Hier geven EZK en IenW een korte toelichting op de status van het veiligheidsrichtsnoer. Ook presenteren ze de conceptresultaten van de MCA. Daarna kunnen de deelnemers door middel van een interactieve sessie feedback op de resultaten en visie geven. Deze terugkoppeling verwerken de ministeries zoveel mogelijk in het eindrapport van de MCA en de gedachtenvorming van de visie.
De laatste stakeholderbijeenkomst is half juni. Tijdens deze stakeholderbijeenkomst toetsen EZK en IenW de denkrichtingen van de visie.
Verdere verloop
Nadat de 2 onderzoeken klaar zijn, werken EZK en IenW tot de zomer aan het formuleren van de visie op waterstofdragers. Ze gebruiken hiervoor informatie uit gesprekken met stakeholders en relevante onderzoeken.
De bedoeling is dat de visie in het najaar naar de ministers gaat. Vervolgens gaat deze met een Kamerbrief naar de Tweede Kamer.
Meer informatie