Iedere maand verschijnt een interview met een van de leden van het Nationaal Waterstof Programma. In deze editie vertelt Jörg Gigler, thematrekker Innovatie en Human Capital Agenda, over zichzelf, zijn werk en het NWP.

Kan je wat over jezelf vertellen?

Ik woon in Den Dolder en ben getrouwd met Nynke. Wij hebben drie kinderen van 15, 17 en 19 jaar. De oudste studeert net. Ik vind altijd alles leuk, eigenlijk vind ik dat er te weinig uren in een dag zitten. Ik speel in een fanfareorkest en bij de voetbalvereniging ben ik actief als scheidsrechter. Daarnaast sport ik graag; ik doe aan hardlopen en fietsen. Ik ben een klusser en ben altijd bezig in en rondom het huis. Tot slot rijd ik graag motor, dit weekend ga ik met een clubje een tocht rijden, daar heb ik veel zin in.

Kan je wat meer over je carrière vertellen?

Ik heb in Wageningen landbouwtechniek gestudeerd. Dat is een technische opleiding die heel multidisciplinair is. Mijn eerste functie was bij een onderzoeksinstituut in Wageningen dat zich bezighield met landbouw en technologie. Ik werkte op het onderwerp biomassa en werd gevraagd of ik wilde promoveren op dat onderwerp. Dat heb ik gedaan en de focus van mijn onderzoek lag op grootschalige experimenten en de modellering.

Na mijn promotie ben ik met mijn vrouw geïmmigreerd naar Nieuw-Zeeland, daar heb ik voor een universiteit gewerkt. Die buitenlandervaring was een hele mooie persoonlijke uitdaging. In 2001 ben ik bij Novem (dat is later opgegaan in RVO) gaan werken. Daar heb ik me beziggehouden met de biobrandstoffen en de energietransitie. Vanaf 2006 ben ik in Noord-Nederland voor Energy Valley gaan werken en in 2008 werd ik bij Gasunie gevraagd als manager voor het duurzaamheidsteam op de researchafdeling. Vijf jaar en enkele overnames en fusies later, ben ik directeur geworden van TKI Nieuw Gas van de Topsector Energie. Dat doe ik nu zo’n negen jaar.

Waarom zet jij je in voor waterstof?

Waterstof geeft de mogelijkheid om wereldwijd op een volledig duurzame manier energie op te wekken uit elektriciteit via elektrolyse, door gebruik te maken van slechts zon en wind. Daar zet ik me graag voor in. Ik ben een netwerker pur sang en ken de waterstofwereld goed. Het geeft mij voldoening om de innovatie van waterstof verder te helpen en anderen te enthousiasmeren over waterstof.

Het zaadje voor waterstof is geplant rond 2008 toen ik als teammanager eindverantwoordelijk was voor een groot Europees waterstofproject met 39 partners. Destijds lag de focus op de productie van waterstof uit aardgas. De urgentie voor het klimaat was toen nog niet zo hoog als nu en de techniek voor de productie van groene waterstof stond in de kinderschoenen.

Vanaf 2015 ben ik me echt actief gaan inzetten voor waterstof. Bij de Topsector Energie zag ik dat waterstof zo belangrijk werd dat we het moesten gaan opnemen in het innovatieportfolio. Ik heb toen met Marcel Weeda een startnotitie geschreven met een programmavoorstel. Het duurde ongeveer een jaar voordat er genoeg draagvlak was. Vanaf 2016 kon ik me steeds meer met waterstof bezighouden, nu is dat fulltime.

Hoe ben je bij het NWP begonnen?

Sinds 2016 werk ik intensief samen met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). De toenmalige directeur-generaal hoorde veel over waterstof en heeft toen gevraagd om op te schrijven wat we met waterstof kunnen. In 2018 hebben we onze verkenningsstudie over waterstof rijksbreed gepresenteerd. Er kwam steeds meer belangstelling voor waterstof en er werd een subsidieprogramma opgezet.

Het werd ook steeds duidelijker wat er op het gebied van beleid moest gebeuren en het team bij EZK groeide langzaam groter. In de Kabinetsvisie werd een Nationaal Waterstof Programma aangekondigd en ik werd gevraagd om voorzitter te zijn om het proces daarvoor in de eerste fase te begeleiden. Dat was in de eerste helft van 2021 in nauwe samenwerking met Anne Melchers, David Koole en Han Feenstra. Eigenlijk hebben wij het programma met zijn vieren vormgegeven. In juli 2021 hebben we het plan opgeleverd aan de staatssecretaris. Dat werd na de zomer van 2021 voortgezet met Anne Melchers als projectleider.

Hoe ben je thematrekker Innovatie en Human Capital Agenda geworden?

Ik werd gevraagd om betrokken te blijven bij het Nationaal Waterstof Programma. Vanuit mijn rol bij de Topsector Energie was het logisch dat ik het thema innovatie zou oppakken, omdat wij ook bezig waren met het GroenvermogenNL-programma. Dat programma was toen net door het Nationaal Groeifonds gehonoreerd. De Human Capital Agenda wordt ook door GroenvermogenNL uitgevoerd; door mijn betrokkenheid was het logisch dat ik dit thema zou oppakken totdat er iemand bij EZK beschikbaar was. De thematrekkers zijn namelijk normaal gesproken beleidsmedewerkers van de ministeries. Nu ik werk ik met Wilmine van den Bosch samen aan de HCA en met Marle Zijlstra aan innovatie.

Wat zijn de onderwerpen op de Human Capital Agenda waaraan je werkt?

Binnen GroenvermogenNL is ca. €50 miljoen aan budget beschikbaar om HCA te ontwikkelen. Daar ben ik zijdelings bij betrokken. Er is intussen een nationaal plan geschreven dat de komende 4 jaar wordt uitgevoerd. Er is dus veel geld beschikbaar voor opleidingen, om mensen om en bij te scholen en om cursussen en workshops aan te bieden. Daarnaast spelen bijvoorbeeld digitalisering en robotisering een belangrijke rol. Kern is dat het HCA-programma regionaal wordt aangepakt, zodat we dicht bij opleidingsinstituten en bedrijven staan.

Wat zijn de onderwerpen op de innovatieagenda waarmee je werkt?

Vanuit GroenvermogenNL is er bijna €700 miljoen beschikbaar voor onderzoek, ontwikkeling en demonstratie voor de komende 8 jaar. Daarnaast heeft RVO een scala aan instrumenten beschikbaar. De ontwikkelingen gaan mede door internationale klimaatafspraken zo snel dat we met de Topsector Energie nu onze innovatieagenda aan het herzien zijn. De nieuwe innovatieagenda willen we begin september klaar hebben voor consultatie in ons netwerk. In die innovatieagenda staat straks wat er op welke terreinen moet gebeuren en hoe zich dat tot het internationale speelveld verhoudt. Daaruit volgt onder meer welke prioriteiten Nederland zou moeten leggen.

Welke successen heb jij behaald met je werk?

Het mooiste dat we bereikt hebben is dat waterstof wordt gezien als een belangrijke oplossing in de energietransitie. We hebben daar met de hele waterstofcommunity aan gewerkt. Er staat nu een duidelijk verhaal over waterstof dat door anderen wordt overgenomen. Het onderwerp komt nu in een stroomversnelling want er moet nog heel veel gebeuren.

Welke uitdagingen kom je tegen in je werk?

We praten heel veel over waterstof en er zijn veel studies gedaan en projecten opgestart. Als je kijkt wat er concreet staat, dan gaat het voor mobiliteit best aardig, maar bij de productie van groene waterstof met elektrolysers gaat het echt te langzaam. Er wordt nog niet veel gebouwd. Ik noem het altijd een soort van duikplank. Veel partijen zijn aan het wippen op de plank, maar wagen de sprong nog niet. Er is namelijk nog te veel onzekerheid rondom waterstof en daardoor zijn financiers terughoudend. Er is onduidelijkheid over het beleid, vergunningen duren lang en de technologie is nog in ontwikkeling. De minister heeft net twee kamerbrieven gestuurd die bijdragen aan meer duidelijkheid, maar we wachten nog op Brussel. Er moet duidelijkheid komen over de positie en eisen aan waterstof, de mate waarin en de manier waarop het meetelt in de doelstellingen. Als dat duidelijk is zullen veel meer partijen van de duikplank springen en investeren in elektrolysers.

Is er tot slot nog iets dat je nader wilt toelichten?

Wat mij ten eerste is opgevallen is dat de overheid steeds meer haar nek durft uit te steken. Daarmee bedoel ik dat de overheid bepaalde dossiers heel actief oppakt, zoals bijvoorbeeld het waterstofdossier. Dat getuigt van moed, het hele ambtenarenapparaat inclusief de minister gaat ervoor. Ten tweede zie ik dat er nu veel deskundigheid bij de overheid is op waterstofgebied; men weet waar het over gaat. Tot slot vind ik dat het van lef getuigt dat de overheid de samenwerking met de sector in openheid aangaat binnen het Nationaal Waterstof Programma. Dat is niet altijd zo geweest, maar dat is wel een effectieve manier om de energietransitie voor elkaar te krijgen. Alleen samen lukt het!

Volgende editie

In augustus stelt de nieuwe Programma Manager Sanne van Santen zich voor.